<\/span><\/h2>\nR\u1ea5t nhi\u1ec1u c\u00e1i ch\u1ebft tr\u1ebb c\u00f3 th\u1ec3 ng\u0103n ch\u1eb7n \u0111\u01a1n gi\u1ea3n b\u1eb1ng nh\u1eefng thay \u0111\u1ed5i trong ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n v\u00e0 l\u1ed1i s\u1ed1ng. Trong cu\u1ed1n s\u00e1ch \u0103n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft, b\u00e1c s\u0129 Michael Greger, b\u00e1c s\u0129, chuy\u00ean gia dinh d\u01b0\u1ee1ng n\u1ed5i ti\u1ebfng qu\u1ed1c t\u1ebf v\u00e0 l\u00e0 nh\u00e0 s\u00e1ng l\u1eadp NutritionFacts.org, Nghi\u00ean c\u1ee9u t\u1ef7 l\u1ec7 15 nguy\u00ean nh\u00e2n d\u1eabn \u0111\u1ebfn ch\u1ebft tr\u1ebb \u1edf Hoa K\u1ef3 – b\u1ec7nh tim, ung th\u01b0, ti\u1ec3u \u0111\u01b0\u1eddng, Parkinson, cao huy\u1ebft \u00e1p, v\u00e0 nhi\u1ec1u b\u1ec7nh kh\u00e1c – gi\u1ea3i th\u00edch t\u1ea1i sao c\u00f3 th\u1ec3 nu\u00f4i d\u01b0\u1ee1ng v\u00e0 s\u1ed1ng \u0111\u00f4i khi c\u00f3 th\u1ec3 th\u00e0nh c\u00f4ng h\u01a1n thu\u1ed1c k\u00ea toa v\u00e0 c\u00e1c gi\u1ea3i ph\u00e1p ch\u1eefa b\u1ec7nh v\u00e0 thu\u1ed1c men kh\u00e1c, cho ch\u00fang ta cu\u1ed9c s\u1ed1ng kh\u1ecfe m\u1ea1nh h\u01a1n.<\/span><\/p>\nGia \u0111\u00ecnh b\u1ea1n c\u00f3 ti\u1ec1n s\u1eed d\u1ee5ng ung th\u01b0 tuy\u1ebfn ti\u1ec1n kh\u00f4ng? H\u00e3y \u0111\u1eb7t ly s\u1eefa xu\u1ed1ng v\u00e0 th\u00eam h\u1ea1t lanh v\u00e0o ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n u\u1ed1ng b\u1ea5t c\u1ee9 khi n\u00e0o c\u00f3 th\u1ec3. Cao \u00e1p? Tr\u00e0 d\u00e2m b\u1ee5t c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 hi\u1ec7u qu\u1ea3 h\u01a1n thu\u1ed1c cao huy\u1ebft \u00e1p – v\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 ph\u1ee5 \u1ee9ng d\u1ee5ng. Ch\u1ed1ng l\u1ea1i ung th\u01b0 gan? C\u00e0 ph\u00ea ph\u00ea duy\u1ec7t c\u00f3 th\u1ec3 l\u00e0m gi\u1ea3m vi\u00eam gan. Chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u v\u1edbi ung th\u01b0 v\u00fa? \u0102n \u0111\u1eadu li\u00ean quan \u0111\u1ebfn s\u1ed1ng s\u00f3t l\u00e2u h\u01a1n. Lo l\u1eafng v\u1ec1 b\u1ec7nh tim (s\u00e1t th\u1ee7 s\u1ed1 1 \u1edf M\u1ef9)? Chuy\u1ec3n sang to\u00e0n b\u1ed9 ph\u1ea7n \u0103n ch\u1ebf \u0111\u1ed9, l\u00e0 ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n kh\u00f4ng ng\u1eebng cho th\u1ea5y kh\u00f4ng ch\u1ec9 ng\u0103n ch\u1eb7n m\u00e0 c\u00f3 th\u1ec3 ng\u0103n ch\u1eb7n s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n c\u1ee7a c\u0103n b\u1ec7nh n\u00e0y.<\/span><\/p>\nNgo\u00e0i h\u01b0\u1edbng d\u1eabn ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n gi\u00fap \u0111i\u1ec1u tr\u1ecb 15 nguy\u00ean nh\u00e2n g\u00e2y t\u1eed vong, \u0102n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft c\u00f2n c\u00f3 l\u01b0\u1ee3ng \u0103n h\u1eb1ng ng\u00e0y c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 Greger – m\u1ed9t danh s\u00e1ch \u0111\u00e1nh d\u1ea5u 12 s\u1ea3n ph\u1ea9m m\u00e0 ch\u00fang ta n\u00ean \u0103n m\u1ed7i ng\u00e0y. \u0110\u1ea7y \u0111\u1ee7 nh\u1eefng l\u1eddi khuy\u00ean th\u1ef1c t\u1ebf, c\u00f3 th\u1ec3 l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c v\u00e0 khoa h\u1ecdc dinh d\u01b0\u1ee1ng ti\u00ean ti\u1ebfn, nh\u1eefng l\u1ec7nh c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 n\u00e0y ch\u00ednh l\u00e0 nh\u1eefng th\u1ee9 ch\u00fang ta c\u1ea7n \u0111\u1ec3 s\u1ed1ng l\u00e2u h\u01a1n, kh\u1ecfe h\u01a1n.<\/span><\/p>\nKhi c\u00f2n nh\u1ecf, t\u00e1c gi\u1ea3 – b\u00e1c s\u0129 Michael Greger ch\u1ee9ng nh\u1eadn ng\u01b0\u1eddi m\u00e0 b\u00e0 b\u1ecb b\u1ec7nh tim ph\u1ee5c h\u1ed3i t\u1eeb b\u00ean b\u1edd v\u1ef1c c\u00e1i ch\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c b\u00e1o tr\u01b0\u1edbc. B\u00e0 c\u1ee7a \u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u1eefa kh\u1ecfi b\u1edfi m\u1ed9t ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n \u00edt b\u00e9o v\u00e0 b\u00ecnh ph\u1ee5c th\u1ea7n k\u1ef3 c\u1ee7a b\u00e0 – ph\u00e9p m\u00e0u tr\u01b0\u1edbc m\u1eaft c\u1eadu b\u00e9 Greger v\u00e0 nh\u1eefng b\u00e1c s\u0129 tr\u1ea3 b\u00e0 v\u1ec1 nh\u00e0 – \u0111\u01b0a \u00f4ng v\u00e0o m\u1ea1ng truy\u1ec1n s\u1ee9c m\u1ea1nh. l\u00e0nh t\u00ednh c\u1ee7a s\u1ea3n ph\u1ea9m.<\/span><\/p>\nTrong su\u1ed1t qu\u00e1 tr\u00ecnh \u0111i\u1ec1u h\u00e0nh ng\u00e0nh y, m\u1ee5c ti\u00eau c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 Greger l\u00e0 b\u1ecf qua m\u1eadt kh\u1ea9u trung gian v\u00e0 truy\u1ec1n t\u1ea3i th\u00f4ng tin quan tr\u1ecdng – th\u01b0\u1eddng l\u00e0 m\u1ea1ng – \u0111\u1ebfn c\u00f4ng ch\u00fang. Cu\u1ed1n s\u00e1ch kh\u00f4ng ch\u1ebft (nguy\u00ean t\u00e1c: How Not to Die) c\u1ee7a \u00f4ng, h\u01b0\u1edbng d\u1eabn c\u00e1ch ng\u0103n nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi qu\u1ea3n l\u00fd h\u00e0ng \u0111\u1ea7u, l\u1eadp t\u1ee9c l\u1ecdt v\u00e0o danh s\u00e1ch b\u00e1n ch\u1ea1y c\u1ee7a The New York Times ngay sau khi ra m\u1eaft n\u0103m 2015 .<\/span><\/p>\nV\u0169 kh\u00ed \u00f4ng ch\u1ecdn l\u00e0? C\u0169 v\u0169 kh\u00ed lo\u1ea1i c\u1ee7a \u00f4ng: to\u00e0n b\u1ed9 ph\u1ea7n \u0103n ch\u1ebf \u0111\u1ed9.<\/span><\/p>\n\u0102n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft c\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o khoa h\u1ecdc dinh d\u01b0\u1ee1ng, v\u00e0 nh\u01b0 b\u00e1c s\u0129 Khoa h\u1ecdc k\u1ef9 thu\u1eadt cao h\u01a1n: \u00f4ng kh\u00f4ng n\u00f3i ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n d\u1ef1a v\u00e0o th\u1ef1c v\u1eadt l\u00e0 \u0103n chay mang \u00fd ngh\u0129a t\u00f4n gi\u00e1o.<\/span><\/p>\nKh\u1ea3o s\u00e1t t\u1ec9 l\u1ec7 15 nguy\u00ean nh\u00e2n g\u00e2y t\u1eed vong h\u00e0ng \u0111\u1ea7u, t\u00e1c gi\u1ea3-b\u00e1c s\u0129 Greger kh\u00f4ng ch\u1ec9 tr\u00ecnh b\u00e0y k\u1ef9 l\u01b0\u1ee1ng li\u00ean k\u1ebft gi\u1eefa th\u1ef1c ph\u1ea9m v\u1edbi nh\u1eefng c\u0103n b\u1ec7nh nguy hi\u1ec3m ch\u1ebft ng\u01b0\u1eddi m\u00e0 c\u00f2n v\u1ea1ch r\u00f5 s\u1ef1 thi\u1ebfu s\u00f3t trong \u0111\u00e0o t\u1ea1o y khoa bao l\u00e2u nay l\u00e0m cho b\u00e1c s\u0129 kh\u00f4ng \u0111\u1ee7 ki\u1ebfn \u200b\u200bth\u1ee9c \u0111\u1ec3 g\u1ee3i \u00fd v\u1ec1 vi\u1ec7c nu\u00f4i d\u01b0\u1ee1ng trong ch\u1eefa b\u1ec7nh. Kh\u00f4ng nh\u1eefng th\u1ebf, v\u1ea1ch tr\u1ea7n nh\u1eefng s\u1ef1 th\u1eadt \u0111en t\u1ed1i trong c\u00f4ng vi\u1ec7c c\u1ee7a b\u00e1c s\u0129 h\u01b0\u1edfng l\u1ee3i khi k\u00ea toa thu\u1ed1c, l\u1ee3i nhu\u1eadn kh\u00f4ng ng\u1eebng trong c\u00f4ng vi\u1ec7c ph\u00e2n ph\u1ed1i m\u1ecdi th\u00f4ng tin v\u1ec1 c\u00e1c lo\u1ea1i thu\u1ed1c \u0111\u1eb7c tr\u1ecb nh\u01b0 \u201cth\u1ea7n d\u01b0\u1ee3c\u201d v\u00e0 th\u1ef1c ph\u1ea9m ph\u1ea9m t\u1ef1 nhi\u00ean t\u1ed1t h\u01a1n ch\u1ee9c n\u0103ng! Ng\u00e0nh c\u00f4ng nghi\u1ec7p th\u1ecbt, s\u1eefa, tr\u1ee9ng, n\u01b0\u1edbc gi\u1ea3i kh\u00e1t c\u00f3 gas, th\u1ef1c ph\u1ea9m ch\u1ebf bi\u1ebfn\u2026 c\u00f9ng nh\u1eefng ph\u1ea7n ch\u01a1i \u0111\u00e1nh con \u0111en tr\u00ean nh\u00e3n s\u1ea3n ph\u1ea9m l\u1eeba ng\u01b0\u1eddi d\u00f9ng\u2026 v\u00e0 nhi\u1ec1u ti\u1ebft l\u1ed9 khi\u1ebfn ng\u01b0\u1eddi kh\u00e1c cho\u00e1ng v\u00e1ng v\u1ec1 th\u1ef1c h\u00e0nh y khoa! T\u1ea5t c\u1ea3 ch\u1ec9 ra r\u1eb1ng: k\u00ea toa thu\u1ed1c cho b\u1ec7nh nh\u00e2n,<\/span><\/p>\nNh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c r\u1ea5t nhi\u1ec1u l\u1eddi khen ng\u1ee3i t\u1eeb ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ecdc, nh\u01b0ng nh\u01b0 nhi\u1ec1u cu\u1ed1n s\u00e1ch c\u1ed5 v\u0169 cho ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n d\u1ef1a v\u00e0o v\u1eadt th\u1ef1c, \u0102n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft kh\u00f4ng tr\u00e1nh \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00ea duy\u1ec7t l\u00e0 mang t\u00ednh th\u00e0nh ki\u1ebfn \u200b\u200bv\u00e0 ch\u1ecdn th\u00f4ng tin c\u00f3 l\u1ee3i nhu\u1eadn \/ \u1ee7ng h\u1ed9 l\u1eadp lu\u1eadn (\u201ccherry-pick\u201d). Nh\u01b0ng c\u0169ng nh\u01b0 m\u1ecdi ph\u00ea b\u00ecnh \u0111\u1ec1u c\u00f3 gi\u00e1 tr\u1ecb t\u1eeb m\u1ed9t khoa h\u1ecdc ch\u1ebf \u0111\u1ed9, m\u1ecdi th\u00f4ng tin \u0111\u1ec1u c\u00f3 gi\u00e1 tr\u1ecb \u0111\u1ec3 c\u00e2n nh\u1eafc cho s\u1ef1 l\u1ef1a ch\u1ecdn c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ecdc. \u0110\u00f3 l\u00e0 l\u00fd do Nh\u00e0 xu\u1ea5t b\u1ea3n Tr\u1ebb th\u1eed nghi\u1ec7m \u1ea5n b\u1ea3n ti\u1ebfng Vi\u1ec7t \u0102n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft. Ki\u1ebfn th\u1ee9c m\u00e0 t\u00e1c gi\u1ea3-b\u00e1c s\u0129 chuy\u1ec3n t\u1ea3i trong cu\u1ed1n s\u00e1ch c\u00f3 chuy\u00ean m\u00f4n s\u00e2u \u1edf m\u1ed9t m\u1ee9c \u0111\u1ed9 nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh, nhi\u1ec1u thu\u1eadt ng\u1eef m\u1edbi ch\u01b0a c\u00f3 t\u1eeb ti\u1ebfng Vi\u1ec7t t\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u01a1ng ho\u00e0n to\u00e0n, tham kh\u1ea3o t\u00e0i li\u1ec7u l\u00e0 nh\u1eefng nghi\u00ean c\u1ee9u y khoa chuy\u00ean ng\u00e0nh. V\u00ec th\u1ebf, c\u00f9ng v\u1edbi gi\u1ea3 d\u1ecbch thu\u1eadt, nh\u00e0 xu\u1ea5t b\u1ea3n c\u1ed1 g\u1eafng h\u1ebft m\u1ee9c c\u00f3 th\u1ec3 trong di\u1ec5n \u0111\u00e0n Vi\u1ec7t h\u00f3a c\u1ea1nh tranh nguy\u00ean ng\u00f4n ng\u1eef Anh khi c\u1ea7n thi\u1ebft. Other face, as a result of the results of the transfer and content load as East-West to the same as all request, more than Ph\u01b0\u01a1ng T\u00e2y th\u1ef1c ph\u1ea9m \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eadp nh\u1eadt trong \u00edt s\u00e1ch c\u00f3 nhi\u1ec1u m\u1eb7t \u1edf th\u1ecb tr\u01b0\u1eddng Vi\u1ec7t Nam, c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 m\u1ed9t v\u00e0i c\u00e1ch g\u1ecdi t\u00ean, n\u00ean nh\u00e0 xu\u1ea5t b\u1ea3n ch\u1ecdn c\u00e1ch g\u1ecdi nh\u1ea5t nh\u1ea5t bi\u1ebfn ph\u1ed5. Khi \u1ea5n B\u1ea3n \u0103n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft \u0111\u1ebfn tay b\u1ea1n \u0111\u1ecdc, ch\u00fang t\u00f4i hy v\u1ecdng c\u00f3 th\u1ec3 nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ef1 \u0111\u00f3ng g\u00f3p \u00fd ki\u1ebfn \u200b\u200b\u0111\u1ec3 ho\u00e0n thi\u1ec7n h\u01a1n n\u1eefa cho b\u1ea3n t\u00e1i b\u1ea3n.<\/span><\/p>\nM\u1eb7c d\u00f9 t\u00e1c gi\u1ea3-b\u00e1c s\u0129 Greger ch\u1ee7 tr\u01b0\u01a1ng ch\u1ec9 \u0103n th\u1ef1c v\u1eadt m\u1edbi t\u1ed1t cho s\u1ee9c kh\u1ecfe, lo\u1ea1i ho\u00e0n to\u00e0n th\u1ef1c ph\u1ea9m t\u1eeb \u0111\u1ed9ng v\u1eadt (c\u1ea3 tr\u1ee9ng v\u00e0 s\u1eefa) – \u0111\u00e2y kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 quan \u0111i\u1ec3m v\u00e0 ch\u1ee7 \u00fd c\u1ee7a Nh\u00e0 xu\u1ea5t b\u1ea3n Tr\u1ebb in What is not dead. Quan \u0111i\u1ec3m c\u1ee7a ch\u00fang t\u00f4i l\u00e0: th\u00eam th\u00f4ng tin, th\u00eam hi\u1ec3u bi\u1ebft, ch\u00fang t\u00f4i c\u00f3 th\u00eam c\u01a1 s\u1edf c\u00e2n nh\u1eafc \u0111\u1ec3 l\u1ef1a ch\u1ecdn \u0111i\u1ec1u ph\u00f9 h\u1ee3p cho ri\u00eang m\u00ecnh, t\u00ecm ra ch\u00eca kh\u00f3a c\u00e2n b\u1eb1ng trong ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n. Suy cho c\u00f9ng, b\u1ed5 sung c\u00e1c lo\u1ea1i th\u1ef1c ph\u1ea9m v\u00e0o ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n ch\u1eafc ch\u1eafn kh\u00f4ng ch\u1ec9 t\u1ed1t cho s\u1ee9c kh\u1ecfe m\u00e0 c\u00f2n ngon h\u01a1n v\u00e0 h\u1ea1nh ph\u00fac h\u01a1n m\u1ed7i khi \u0103n!<\/span><\/p>\nNh\u00e0 xu\u1ea5t b\u1ea3n Tr\u1ebb xin ch\u00fac t\u1ea5t c\u1ea3 b\u1ea1n \u0111\u1ecdc th\u01b0\u1edfng th\u1ee9c \u0102n g\u00ec kh\u00f4ng ch\u1ebft \u0111\u1ec3 t\u00ecm hi\u1ec3u v\u1ec1 dinh d\u01b0\u1ee1ng, \u0111i\u1ec1u ch\u1ec9nh ch\u1ebf \u0111\u1ed9 \u0103n u\u1ed1ng v\u00e0 l\u1ed1i s\u1ed1ng cho m\u00ecnh n\u1ebfu c\u1ea7n v\u00e0 c\u00f3 s\u1ee9c kh\u1ecfe t\u1ed1t!<\/span><\/p>\n